Eind mei 2024 kwam een groep van ruim 60 inwoners van het stroomgebied Zuid-Veluwe bijeen op boerderij De Hooilanden in Bennekom. Deze (derde) bijeenkomst in het stroomgebied werd georganiseerd om de verkenning van een nieuw perspectief op regionale ‘economie’ te ontwikkelen. Afstappen van het dominante verhaal van een kapitalistisch en productivistisch economisch model dat zich richt op geldstromen en winsten, maar in plaats daarvan een collectieve bioregionale economie opbouwen ten dienste van het leven en toekomstige generaties.
Boerenfamilie Lodewijk, Floor en hun dochter ontvingen de gasten met streekbier van de Stadsbrouwerij Wageningen en een muzikaal optreden van Rami Mershed en Omar Ali uit Ede. Daarna leidde Esther Kuiler ons door een grondingsceremonie op de bij de boerderij gelegen tuinderij Het Lichtveen van Pauline en Chris. Het vieren van de lente en het eren van verschillende generaties legden een fundament voor de gesprekken die volgden.
“Hoe kan ik deze prachtige plek delen?”
Lodewijk Pool vertelde dat hij en zijn gezin veel zorg besteden aan het in stand houden van een biologische productie, terwijl ze goed voor hun Blaarkop-rundveestapel zorgen en producten van hoge kwaliteit met ‘terroir’ produceren. De familie is vastbesloten om het unieke landschap waarin zij zich bevinden te behouden. Gebaseerd op hun intrinsieke waarden en het begrip van het belang van land voor boeren en toekomstige generaties, werd een landcoöperatie opgericht om de boerderij te helpen verbinden met de burgers en de verantwoordelijkheid over de landbouwgrond te delen. De coöperatie werd door Lodewijk gepresenteerd als een van de voorbeelden van het opbouwen van een economisch veerkrachtige toekomst en het verminderen van de afhankelijkheid van de landelijke markttrends, terwijl het lokale landschap van de weilanden behouden blijft.
Dit voorbeeld laat zien dat ‘economie’ niet alleen over geld gaat, maar over de waarden die we creëren en hoe we deze kunnen gebruiken voor onze plek: de natuur, het water en alle huidige en toekomstige generaties in ons stroomgebied. In antwoord op de stikstofproblematiek zijn Lodewijk en Floor momenteel bezig met een nieuw plan: de bouw van een nieuwe stal waarbij ze omwonenden vragen deel te nemen. Lees meer op de website van de Hooilanden.
Andere sprekers werden uitgenodigd om te delen op welke manieren zij momenteel de (economische) veerkracht van de regio versterken en opbouwen, en wat voor visie zij hebben voor de toekomst.
“Waardering van landschap en liefde voor de natuur”
Ester Klein Hesselink van het Parlement der Aardbewoners deelde haar reis door het Nederlandse onderwijssysteem. Ester keerde zich tot oude ecologische kennis nadat ze op de universiteit geen antwoorden vond op haar vragen. Ester benadrukte dat ze haar ervaringen met de natuur wil blijven delen en eco-geletterdheid wil onderwijzen: een methode om landschappen te lezen. Met haar werk streeft ze ernaar natuureducatie te integreren in het moderne onderwijssysteem, en het toegankelijker te maken voor de jongere generaties, en via hen ook voor volwassenen.
“Iets teruggeven aan het gebied”
Masood Eslami van wereldcatering Food of Cultures vertelde hoe hij met zijn gezin in de jaren 90 in de regio belandde na een vlucht uit Iran. Hij zei dat het stroomgebied hen een veilig en vrij thuis gaf, en nieuwe betekenis gaf aan hun dagelijks leven. Met zijn familie wilde hij iets teruggeven aan het gebied. Daarom zijn ze als familiebedrijf Food of Cultures gestart en zijn er nu plannen voor een initiatief met de naam “Oneindige Talenten”, waarbij ze vrouwen, veelal met een migratie- achtergrond, een leerruimte bieden om kookvaardigheden te vergroten en tot de arbeidsmarkt te helpen overbruggen.
“We moeten elkaar steunen!”
Mohamed Abo Hadida van Imkerij Dichterbij en Welkom in Wageningen vergeleek zijn reis uit Syrië naar en aankomst in het stroomgebied met de verkenningstocht die een bij maakt als hij voor het eerst de korf verlaat. Door contact te maken met lokale imkers kon Mohamed terugkeren naar zijn vakmanschap en zich in het gebied wortelen. Nu deelt hij zijn kennis vol passie met bewoners die meer willen leren over bijen en de bijenteelt.
Na de toespraken was er een moment om uit te rusten, na te denken, te praten en te genieten van een diner door een Indonesisch gerecht met lokale ingrediënten van StreekWaar door buurtsjef Suly en hulpkoks Moos, Roan en Dasha. Suly vertelde hoe het sambalrecept dat hij gebruikte van zijn oma kwam.
Zes actielijnen
In groepen spraken mensen over vijf onderwerpen: een regionaal fonds en een streekmunt, natuureducatie, weerbaarheid en productie in het stroomgebied, een cultuur van zorg en veerkracht. Aan het einde kwamen de groepen met concrete ideeën en voorstellen, evenals met eerste stappen die konden helpen om deze in praktijk te brengen.
Wij zetten ons samen in voor de volgende actielijnen:
- Het bevorderen van een cultuur van zorg om onze verbeelding te vergroten over hoe we onze rol als hoeders van onze plek kunnen terugwinnen, bijvoorbeeld door middel van artistieke expressie, verhalen vertellen, eten delen, ambachtelijk werk, ceremonies en festivals.
- Zelf voedsel en grondstoffen produceren voor fysieke en mentale weerbaarheid, om zo veerkrachtiger en autonomer te worden als bioregio, zodat huidige en toekomstige generaties beter bestand zijn tegen toekomstige schokken en stress.
- Een bioregionale verwerkingscoöperatie om de samenwerking te versterken en meer waarde te creëren in en voor de bioregio.
- Een bioregionaal fonds en (op termijn) een regionale munteenheid om een mechanisme te creëren waarmee de waarde die in de bioregio wordt geproduceerd, kan terugvloeien naar de regio. Dit gaan we bijvoorbeeld doen door land uit de markt te halen en onder de commons te brengen en dit veilig te stellen voor agroecologische (voedsel)productie.
- Het promoten van “Leren van onze plek” (belonging) om bestaande cursussen voor ecoliteracy en andere initiatieven meer te gronden in het begrip van onze plaats (waar we zijn) en onze rol als mens (wie we zijn).
- Regelmatige ontmoeting en uitwisseling om deelnemers verbonden te houden, om samen te leren en om de vele activiteiten in onze bioregio te delen en in te kaderen.
