De oogst van onze tweede bijeenkomst op 9 februari 2024
Op een bewolkte winterdag in februari 2024 liepen 60 mensen uit het hele Stroomgebied over het erf van de Remeker-boerderij van de familie Van de Voort in Lunteren. In groepjes bezochten ze een drieluik. Ze hoorden hoe landschap en cultuur in ons stroomgebied altijd verweven zijn geweest, ze luisterden naar de verhalen van de twaalfde generatie Remeker-boer, en ze werden door theatercollectief Waterlanders toegedanst door de ziel van het stroomgebied. Dit gaf hun allerlei inzichten over wat het verleden van onze plek ons kan leren voor de toekomst.
Remeker: Diep geworteld
Boerderij De Groote Voort is beroemd geworden door een bijzondere biologische rauwmelkse natuurkorstkaas, die door het hele land wordt verkocht. Al sinds ongeveer 1650 beheert en verzorgt de familie Van de Voort het land langs de oude Postweg op het kruispunt met de Lunterse beek. Heel toepasselijk, want ‘Voort’ is Oudnederlands voor een ‘doorwaadbare plaats’ in een waterstroom.
De nauwe band met de natuur komt sterk terug in de manier waarop het familiebedrijf omgaat met het land. De bodem is de basis van alle activiteiten die op de boerderij plaatsvinden. Daarom is het van groot belang voor het gezin om geen kunstmest te gebruiken en de bodemfauna, zoals insecten en mycorrhiza, te laten floreren. De familie houdt Jersey-koeien, wat uitzonderlijk is voor Nederland. De Jersey is een weerbare bruine koe die extra geschikt is voor de agroecologische en biologische landbouw. Ze geeft unieke kwaliteit melk, waardoor de Remeker-kaas uitblinkt in zowel voedingswaarde als in smaak.
De familie Van der Voort volgt een strikt natuurlijke manier van werken, wat onder meer tot uiting komt in het koesteren van de hoorns van de koe, het afwijzen van antibiotica en het creëren van een gebalanceerd dieet van gras en granen. Bovendien blijven de kalfjes langer bij de moeder dan gebruikelijk. Zo blijft het hele systeem in balans en krijgt de Remekerkaas zijn bijzondere smaak. Dit leidt ook weer tot een gezonde darmflora bij de mens.
“Verbinden met de plek waar je bent”
Na het luisteren naar de ervaringen van de familie Remeker, de geschiedenis van het Zuid Veluwse cultuur en landschap vanaf de ijstijd tot nu, en de voorstelling van de Waterlanders was het tijd voor reflectie. Wat hebben we gehoord over ons stroomgebied dat ons ook in de toekomst kan dienen? Onder het genot van een warme lokale paella deelden de deelnemers wat ze was bijgebleven.
“Waardering van landschap en liefde voor de natuur”
Zorg voor de natuur liep als een rode draad door de gesprekken. Velen erkenden de onlosmakelijke verbinding tussen mens en natuur. Het herstel van de landschappen, de bodem, de onderlinge relaties en het bredere systeem vragen om geduld en uithoudingsvermogen, zeiden de deelnemers. Zorgdragen voor het water werd benadrukt in de sessie als een verbindend thema in ons gebied. Dit werd door iemand ‘meestromen’ genoemd. Door de mogelijkheid van het verleden te leren, zeiden sommigen dat ze zich dieper geworteld voelden met het stroomgebied en haar inwoners.
“We hebben als mens een speciale functie. We kunnen plant en dier helpen om hun potentie te ontwikkelen.”
Verschillende deelnemers benadrukten de historische rol van de mens in het zorgen voor een florerende natuur. De combinatie van bosbouw en landbouw werd speciaal genoemd. Begrijpen dat we allemaal onderling afhankelijk zijn van elkaar is cruciaal in de gezamenlijke zorg voor het land, het water en elkaar. Zaaien en wortelen door generaties en culturen heen, werd dit genoemd.
Gemeenschapszin
Velen haalden het belang aan van het samenvoegen van kennis uit het verre en recente verleden met de kennis uit het heden, waaronder ook de kennis van nieuwkomers. De deelnemers vonden het in die context interessant om te horen dat duizenden jaren geleden onze oergranen en landbouwkennis mee zijn genomen door migranten vanuit de Levant, het hedendaagse Turkije. Migratie is dus al die tijd al een kenmerk geweest van ons gebied. Wat we daarmee ook van het verleden kunnen leren is het cultiveren van gemeenschapszin, en het verwelkomen van mensen van buiten.
“Moed en lef zijn nodig zijn voor verandering en om op te staan tegen neoliberalisme”.
Durven loslaten (bijv. oude manieren van ondernemen, of hebzucht) is heel belangrijk om een weerbare toekomst te bouwen, zeiden deelnemers. Dat betekent vertrouwen hebben. Ondernemers hebben we harder nodig dan ooit tevoren om door te doen te laten zien dat het kan, om nieuwe mogelijkheden uit te proberen, en om samen een ander verhaalvorm te geven voor de toekomst.
